The First Cross of Limasawa
Ched Grant Project - Southern Leyte Folk Literature Collection Outputs
Sir Sam: First, saan narikaber ang krus ni Magellan sa Limasawa, dinhi sa Brgy. Magallanes in 19th centuries the two brothers from Bohol si Pabian Galvez at si Bernabi Galvez, naglakbay sila patungong Limasawa para manghuli ng isda, ditto sila sa limasawa nanghuli nag isda, mayroon mang mga asawa.
Ang asawa ni Fabian Galvez si Lorinsa Solonia nang galling sa Triana. Si Bernabe Galvez naman ang kanyang asawa ay Petracorta Ramily, then sila po ang unang nanirahan sa Brgy. Magallanes proper near Magellan krus. Si Fabian Galvez na.. naman ay nagawa nang bahay near sa Magellan krus pecing west, 7o meters near the broak at the back of the stage. Then, si Bernabe nanaman ay nagawa nang bahay in another portion of Magellan’s krus, then lumipas ang mga katuigan mayron na silang mga silingan. Si Herbasyo Solomon Sr. mayrooon silang basakan ( rice fields). Then to the next portion, si Pedro Kamarin mga Kamarin Pamily. Ang kanyang asawa ay si Verata Solonia, sister ni Urensya Solonia nga taga Triana. Then, to the last portion Regador Family then mayroon silang basakan sa tabi nang basakan, mayroon nakaraang atabay “ Magallanes well” ditto po sila nag igib ng tubig para inumin then marami na silang mga silingan sa Brgy. Magallanes. Martina Ollohan, Ollohan Family here in Brgy. Magallanes, Francisca Moral (Moral Family), Derosas Family ug Paulines Family.
Si Fabian Galves na naman ay nananim ng saging, gabi at karlang near the Magellan krus yung anak ni Martina Ollohan, si Prinsyo Ollohan na nanim nanaman ng gabi at komote at the hill side of Magellans krus, sa paglinis po nila nakita po nila ang krus nga nagtago 1ft from the ground . Then, kina lot po nila then pagkalot po nila ang katangkad ay 5ft from the land, ground. Then, ibalik nila pagtayo near the hole, hard wood, black color. Okay then sa pagkalot po nila may nakuha silang mga artipaks
Itong artipaks, ito ang unang nakalot sa lolo at tatay ko, yung pistil na ito mayroong pangalan na “ Henriyot Kimpir” gisearch poi to sa yung relative ko sa Mindanao sa internet yung “ Henriyut Kimpir” yung lugar na ito sa France, dito ginawa ni nga artipaks in 15th century, so kang Magellan ning dala. Then ito na naman, second earings aryos nga na karaan. ( see pictures).
Ang Brgy. Magallanes this is not Brgy. Magallanes this is Brgy. San Miguel yong si Regador, si Yohenyo Regador ang kanyang rebolto San Miguel Arkanghel, so tinatawag itong Brgy. San Miguel, we changed to Brgy. Magallanes derived in the name of Fernando Magellan nga sila po ang nagtayo sa krus sa Brgy. Magallanes. Then, yung Brgy. Magallanes na naman was derived in 3 portions “Awo”, ‘ Matabaw”, “ Tinago”, yung awo means lawom or deep, yung gi construct yung pantalan natin. Second is “matabaw” means “mabaw” kay nagutana kong tatay, not so deep, and the last portion “Tinago”, ditto po ang mangroves, nipa… okay then..um… Ang Brgy. Magallanes ay may tatlong portion na tinanim na nipa ni Raha Kulambo purok 1, 2, 4.
Ang bahay nga hari sa Limasawa ay made of nipa roof ang sukat ng rice field sa Brgy. Magallanes from center line sa Magellan’s krus to the edge of the rice field that is 78 m the length of the rice field that is 550m ang width po niya 60m, almost 3 hectares ang rice field ni Raha Kulambo, ditto si Magellan nag harvest rice before ming adto ug Cebu. Malaman mo na ngayon. Okay then tapos in 1963 may isang pari nga nang-galing sa Macrohon, Father Okanya siya po ang nagdal nang Birhen sa Lourdes djan sa purok 2, nagawa po siya nang kapilya/chapel sa pagawa nila ng kapilya, may nahukay silang mag bangkay then ang mga bangkay mayrong laman bangkaw ni Kulambo, plato, tinidor or artipaks vthen to the next portion na naman. Si jimmy Moral ahm.. buhay pa ngayon nahukay niya ang espada ni Magellan then tapos nahukay niya ang malawak na bandiha colored pula, flower vase nga kalabasa, tinidor nga gold, mayroon pang 7 pairs of earrings at singsing. Tapos yung senador nong una sa Manila nga si Eva Estrada Kalaw nag helicopter sa Limasawa, hiniram po niya ang espada ni Magellan hanggang ngayon wala na isauli. Ito ang pag ano nang ahhh sa Limasawa na pinangalanang nga Limasawa nga didto jud si Magellan gitago ang krus. Okay to the next history.